Thơ Bà Huyện Thanh Quan – Quý hồ tinh bất quý hồ đa

Nếu để minh họa cho cái câu “Quý hồ tinh bất quý hồ đa” thì có lẽ đem thơ Bà Huyện Thanh Quan làm ví dụ là hợp nhất 😉 Thơ bà làm ít (hoặc là chỉ còn sót lại ít, trên trang thivien thấy sưu tập dc chỉ có 7 bài) nhưng mà bài nào bài nấy đều “chất” cả 🙂

Tóm tắt về phong cách thơ của BHTQ, xin quote lại phần bình loạn của bạn Vanichi bên thivien:

Những lời thơ óng chuốt, đượm một vẻ bâng khuâng luyến tiếc, đã nói lên phần nào sự rung cảm chân thành của nữ sĩ trước tạo vật, trước thay đổi của nhân thế. Hầu hết trong thơ của bà, chúng ta có thể tìm thấy những đường nét hao hao giống tám bức cổ hoạ của Trung Hoa: Bình sa lạc nhạn (đàn chim nhạn bay xuống bãi cát), Sơn thị tình lam (cảnh chợ chiều dưới chân núi), Viễn phố quy phàm (thuyền buồm ở phố xa về), Ngư thôn tịch mịch (cảnh xóm thuyền chải buổi chiều), Sơn tự hàn chung (tiếng chuông chùa văng vẳng trên núi), Động Đình thu nguyệt (trăng thu trên hồ Động Đình), Giang biên mộ tuyết (cảnh gần tối tuyết sa ở bên sông), Tiêu Tương dạ vũ (cảnh đêm mưa trên sông Tiêu Tương).

Do những bài thơ ngụ ý tiếc thương quá khứ, Bà huyện Thanh Quan được nhiều nhà phê bình văn học xếp vào những thi sĩ có khuynh hướng hoài cổ.

Về cảm nghĩ cá nhân, BHTQ là 1 trong số ít nhà thơ mà bạn AC rất thích, vì sao thích thì nhiều lý do, bây giờ ko tốn thời gian đi sâu :).  Hôm nay nhân tiện post thơ BHTQ là vì 1 lý do khác – để bao biện cho cái thói quen sử dụng ngôn ngữ “lộn xộn” – Tây Tàu Mường Mán, xen với ngôn ngữ  Việt. Theo cách nhìn truyền thống, có lẽ đây cũng là 1 hành động góp phần làm hỏng đi “sự trong sáng của TV”. Chả thế mà ngày xưa Bác Hồ từng bảo, ko nên nói nữ bộ đội/nam bộ đội mà hãy nói bộ đội gái/bộ đội trai, ko nhớ rõ ràng nhưng hình như kiểu kiểu như thế 😛

Xin quote lại 2 bài thơ Cảnh Chiều Hôm (cấp 2 từng học) và Chiều Hôm Nhớ Nhà của BHTQ. 2 bài thơ này về nội dung cũng như ý tứ hình ảnh khá là tương tự (nếu phê bình có tính khắt khe thì có thể gọi là “nhàm chán”) 😛

CẢNH CHIỀU HÔM

Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn, (*)
Tiếng ốc xa đưa vẳng trống dồn. (**)
Gác mái, ngư  ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,
Dặm liễu sương sa khách bước dồn.
Kẻ chốn Chương Đài, người lữ thứ,
Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn?

CHIỀU HÔM NHỚ NHÀ

Vàng toả non Tây bóng ác tà
Đầm đầm ngọn cỏ tuyết phun hoa
Ngàn mai lác đác, chim về tổ
Dặm liễu bâng khuâng, khách nhớ nhà. (***)
Còi mục gác trăng miền khoáng dã
Chài ngư tung gió bãi bình sa.
Lòng quê một bước dường ngao ngán
Mấy kẻ chung tình có thấy là?

(*) Câu này là “Chiều trời…” hay là “Trời chiều…”. Theo trí nhớ của bạn A/C thì hình như là “Trời chiều…”, nhưng mà search trên mạng thì thấy lung tung, ko rõ cái nào mới là original?

(**) Câu này đọc thế nào? “Tiếng ốc xa/ đưa vẳng/ trống dồn” hay là đọc là “Tiếng ốc/xa đưa/vẳng trống dồn”. Tiếng ốc là tiếng gì?

(***) 2 câu này y hệt 2 câu của bài trên (nhàm chán? :P) nhưng 2 câu ở bài trên có vẻ hay hơn, kịch tính hơn thì phải. Đây là 2 câu thơ mình thích nhất và nhớ nhất trong bài 😛

…………….

Thơ chữ Nôm, nhưng rõ ràng đọc lên rất rất chi là “Hán ngữ cơ sở” 😛 In nghiêng là 1 số từ Hán Việt  ko thường dùng trong tiếng Việt (những từ Hán Việt khác như “hoàng hôn”, “Chương Đài”, “chài ngư”… ko tính là hiếm).

Nx cụm Hán Việt làm bài thơ rất là cổ kính, trang trọng.

Thêm nữa là nhờ có nx cụm Hán Việt này mà bài thơ đối rất chỉnh.

Liệu mình có thể học tập BHTQ, dùng luôn cả cụm Hán Việt vào thơ chữ Nôm ko bạn HS? (Cả bài vòng vo tam quốc, ý này ý khác cũng chỉ để trả lời cho cái câu hỏi cuối này thôi, aizzz :P)

…..

Anh Ca